تألیف و ترجمه: حمید وثیق زاده انصاری
منبع: راسخون




 
انواع گوناگونی از گیاهان، اساس زنجیره‌ی غذایی زیست بوم تایگا را تشکیل می‌دهند. سطوح اصلی تغذیه‌ای در زنجیره‌ی غذایی زیست بوم تایگا عبارتند از تولید کنندگان، مصرف کنندگان اولیه، مصرف کنندگان ثانویه، مصرف کنندگان ثالث و تجزیه کنندگان. خواندن را ادامه دهید تا در مورد سطوح تغذیه‌ای زیست بوم تایگا جزئیات بیشتری را بدانید.
زنجیره‌ی غذایی به پدیده‌های طبیعی مشاهده شده در جامعه‌ی زیست محیطی اشاره دارد که در آن یک موجود زنده توسط یکی از اعضای متعلق به سطوح تغذیه‌ای بالاتر خورده می‌شود. همان طور که اشاره شد، زنجیره‌ی غذایی زیست بوم تایگا، نشان دهنده‌ی جریان انرژی مواد غذایی از یک موجود زنده به موجود زنده‌ی بعدی در تایگا است. گیاهان غالب این زیست بوم خاکی مخروطیان هستند که توسط شاخ و برگ همیشه سبز و تاج مخروطی شکلشان شناخته می‌شوند. بیایید تلاش کنیم تا زنجیره‌ی غذایی زیست بوم تایگا را درک کنیم.

زنجیره‌ی غذایی زیست بوم تایگا: توضیح

وابستگی متقابل گیاهان و حیوانات در زیست بوم تایگا برای تولید انرژی غذایی، بسیار جالب توجه است. در رأس همه، این بزرگترین زیست بوم خشکی در روی کره‌ی زمین است. راستی، زیست بوم تایگا در کجا واقع شده است؟ این زیست بوم در شمالی‌ترین نقطه‌ی نیم کره‌ی شمالی، نزدیک به دایره‌ی قطب شمال واقع شده که در آن زمستان‌ها بسیار سرد و طولانی و تابستان‌ها گرم و کوتاه می‌باشند. در نظر داشته باشید که زیست بوم تایگا به نام جنگل شمالی هم شناخته می‌شود. سطوح تغذیه‌ای در زنجیره‌ی غذایی زیست بوم تایگا از پایین‌ترین به بالاترین به شرح ذیل است.

تولید کنندگان (آتوتروف یا خود خوارها)

تمام گیاهان سبز دارای رنگ دانه‌ی کلرو فیل، تولید کننده نامیده می‌شوند. آنها که در اولین سطح تغذیه‌ای در زنجیره‌ی غذایی طبقه بندی می‌شوند، با استفاده از منابع معدنی (نور خورشید، آب و کربن دی اکسید) از طریق فوتو سنتز، مواد غذایی آلی (گلوکز) تولید می‌کنند. تولید کنندگان شناسایی شده‌ی زیست بوم تایگا بسیارند، چند نمونه متداول آن عبارتند از سرخس، خزه، کاج جک، صنوبر سیاه، صنوبر سفید و صنوبر بلسان.

مصرف کنندگان اولیه (گیاه خواران)

موجوداتی که سطح دوم تغذیه‌ای را تشکیل می‌دهند، فقط گیاه خوار هستند، یعنی از گیاهان سبز و قسمت‌های مختلف آنها (برگ، ریشه، گل و میوه) برای به دست آوردن انرژی تغذیه می‌کنند. در نتیجه، آنها منحصراً گیاه خوار هستند. نمونه‌های مصرف کنندگان اولیه‌ی زنجیره‌ی غذایی زیست بوم تایگا عبارتند از حشرات، پرندگان، موش‌ها، موش‌های صحرایی، سنجاب‌ها، خز موش‌ها، خار پشت‌ها، آهوها و گوزن‌های شمالی.

مصرف کنندگان ثانویه (گوشت خواران)

این گروه هتروتروف (دیگر خوار) هستند و از گیاه خواران برای استخراج مواد غذایی تغذیه می‌کنند. به طور خلاصه، مصرف کنندگان ثانویه، دیگر خوارانی هستند که به موجودات زنده‌ی سطح دوم تغذیه‌ای وابسته‌اند. بنا بر این، مصرف کنندگان ثانویه گوشت خوارانی هستند که به سطح سوم تغذیه‌ای در زنجیره‌ی غذایی تعلق دارند. نمونه‌های متداول مصرف کنندگان ثانویه در زنجیره‌ی غذایی زیست بوم تایگا عبارتند از رتیل، عقرب، مار، برخی از مار مولک‌ها، راسو و پستان داران راسو مانند.

مصرف کنندگان ثالث (گوشت خواران)

این سطح تغذیه‌ای، شامل حیوانات گوشت خواری است که از لحاظ غذایی به سایر هتروتروف‌ها وابسته‌اند. اما تفاوت اولیه‌ی مصرف کنندگان ثانویه و ثالث، نوع مواد غذایی است که از آنها تغذیه می‌کنند. آری، مصرف کنندگان ثالث مصرف کنندگان ثانویه را شکار می‌کنند، بنا بر این سطوح غذایی بالاتر را در زنجیره‌ی غذایی زیست بوم تایگا اشغال می‌کنند. حیواناتی که در این گروه قرار می‌گیرند سیاه گوش، شاهین، روباه و گرگ هستند.

تجزیه کنندگان (ساپروتروف‌‌ها)

موجودات تجزیه کننده یا ساپروتروف در بالاترین سطح تغذیه‌ای قرار می‌گیرند. اگر چه معمولاً از آنها در زنجیره‌ی غذایی صحبت نمی‌شود، نقش این موجودات در عمل کرد کلی زیست بوم تایگا بسیار مهم است. آن چه که این واحدهای زنده انجام می‌دهند، تجزیه‌ی مواد آلی پیچیده‌ی موجودات مرده و هم چنین تغذیه از آنها و تولید مواد ریز مغذی برای تولید کننده‌ها است. مثال‌هایی از این دسته گونه‌هایی از قارچ و باکتری‌ها هستند.

زنجیره‌ی غذایی زیست بوم تایگا: مثال‌ها

پس از مرور سطوح تغذیه‌ای زنجیره‌ی غذایی زیست بوم تایگا، درک کانالی که از طریق آن انرژی مواد غذایی از یک موجود زنده به موجود زنده بعد منتقل می‌شود، آسان‌تر می‌شود. همه چیز خواران (به عنوان مثال راکون و خرس) به وضوح در سطوح تغذیه‌ای یاد شده ذکر نشده‌اند اما آنها هتروتروف هستند و به گروه مصرف کنندگان ثانویه تعلق دارند. هنگامی که انرژی بین دو سطح تغذیه‌ای متوالی منتقل می‌شود، مقدار مشخصی از آن به بیوماس تبدیل می‌شود.

مثال شماره‌ی 1:
گیاه > گوزن > گرگ
مثال شماره‌ی 2:
گیاه > حشره > رتیل > جغد
مثال شماره‌ی 3:
گیاه > موش خرما > مار > شاهین
مثال شماره‌ی 4:
گیاه > حشره > سنجاب > روباه > سیاه گوش

صرف نظر از زیست بوم یا نوع جامعه‌ی زیست محیطی، انتقال انرژی در زنجیره‌ی غذایی از گیاهان آتوتروف‌ها به گیاه خواران که سپس توسط گوشت خواران مصرف می‌شوند، اتفاق می‌افتد. واضح است که یک هتروتروف از بسیاری موجودات، تغذیه می‌کند و شکارچیان فراوانی برای یک موجود زنده‌ی خاص وجود دارند.
شبکه‌ی به هم پیوسته‌ای از این زنجیره‌های غذایی، به عنوان شبکه‌ی غذایی نام گذاری می‌شود. این هم شبیه به زنجیره‌ی غذایی است با این تفاوت که در آن انتقال انرژی بین موجودات، چند جهته است و یا از طریق روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد.